فضيلت اقامه نماز فرادي و جماعت در مسجد
در حديثي از امام صادق(ع) آمده است: نماز مرد در خانه‌اش به جماعت معادل 24 نماز است و نماز مرد به جماعت در مسجد معادل 48 نماز مضاعف است... و همانا نماز فرادي در مسجد برابر با 24 نماز است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بسیج طلاب ، در جريان سي‌امين اجلاس وزراي خارجه كشورهاي عضو سازمان كنفرانس اسلامي كه از هفتم تا نهم خرداد سال 1382 در تهران برگزار شد، نامگذاري روزي به نام «روز جهاني مسجد» به تصويب رسيد. هفته جهاني مساجد نيز معمولا به هفته پاياني ماه شعبان اختصاص دارد كه با غبارروبي مساجد همراه است.
امسال نيز مركز رسيدگي به امور مساجد براي هفته جهاني مساجد كه از دوم تا هشتم مرداد برگزار مي‌شود، عناويني را تعيين و اعلام كرده است. بر اين اساس، يكشنبه 2 مرداد «مسجد و جهاد اقتصادي»، دوشنبه 3 مرداد «مسجد وحدت اسلامي»، سه‌شنبه 4 مرداد «مسجد، زنان و فرهنگ اسلامي»، چهارشنبه 5 مرداد «مسجد، بسيج و دفاع مقدس»، پنج شنبه 6 مرداد «مسجد، جوانان و مقابله با تهاجم فرهنگي»، جمعه 7 مرداد «مسجد، مهدويت و فرهنگ انتظار» و شنبه 8 مرداد «مسجد، پيشرفت و عدالت اسلامي» نامگذاري شده است.

به مناسبت آغاز هفته جهاني مساجد، فضيلت اقامه نماز فرادي و جماعت در مسجد را در مصادر روايي شيعه و سني بررسي مي‌كنيم.

ـ حدثني احمد بن محمد بن يحيي العطار عن سعد بن عبدالله عن احمد بن محمد بن عيسي عن ابيه عن محمد بن ابي بصير عن الصادق(عليه‌السلام) عن آبائه عن علي(عليهم‌السلام) قال: قال رسول الله(صلي‌الله‌عليه وآله وسلّم): ان في الجنة غرفا يري ظاهرها من باطنها و باطنها من ظاهرها يسكنها من امتي من اطاب الكلام و اطعم الطعام و افشي السلام و ادام الصيام و صلي بالليل و الناس نيام فقال علي(عليه‌السلام): يا رسول الله و من يطيق هذا من امتك فقال (صلي‌الله عليه و آله) يا علي او ماتدري ما اطابة الكلام من قال: اذا اصبح و امسي سبحان‌الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اكبر عشر مرات و اطعام الطعام نفقه الرجل علي عياله و اما ادامة الصيام فهو ان يصوم الرجل شهر رمضان و ثلاثة ايام في كل شهر يكتب له صوم الدهر و اما الصلاة بالليل والناس نيام فمن صلي المغرب و صلاة العشاء الآخرة و صلاة‌ الغداة في المسجد في جماعة فكأنما احيا الليل كله و افشاء السلام ان لايبخل بالسلام علي احد من المسلمين.(1)

امام صادق(ع) از پدرانش از امام علي(ع) روايت كرده است كه رسول خدا(ص) فرمودند: در بهشت خانه‌هايي هست كه بيرون آن از درونش و درون آن از بيرونش پيداست. از امت من كساني در آنجا اقامت مي‌گزينند كه سخن به نيكي بگويند، اطعام نمايند، آشكارا سلام كنند، دائماً روزه‌دار باشند و در شب كه مردم خوابيده‌اند، نماز بخوانند.
امام علي(ع) پرسيدند: اي رسول خدا(ص)! چه كسي از امت شما توان اين امور را دارند؟
پيامبر(ص) فرمودند: اي علي(ع)! آيا مي‌داني نيكو سخن گفتن چيست؟ آن است كه انسان در صب و شام ده مرتبه تسبيح و تحميد و تهليل و تكبير بگويد و اطعام نمودن، نققه و مخارجي است كه مرد به خانواده و عيال خود مي‌پردازد و دائم روزه‌دار بودن به اين معناست كه علاوه به روزه‌ي ماه مبارك رمضان در هر ماه سه روز را روزه بگيرد كه ثواب روزه‌ي هميشگي براي او نوشته مي‌شود. مراد از نماز در شب هنگامي كه مردم خوابند، اين است كه هر كسي نماز مغرب و عشاء و نماز صبح را در مسجد به جماعت بخواند، گويا تمام آن شب را از اول تا آخر شب زنده‌داري نموده است. مقصود از افشاي سلام آن است، كه انسان در سلام كردن بر هيچ يك از مسلمانان بخل نورزد.


ـ و بهذا الاسناد عن رزيق قال: سمعت ابا عبدالله (ع) يقول: صلاة الرجل في منزله جماعة تعدل اربعا و عشرين صلاة و صلاة الرجل جماعة في المسجد تعدل ثمانيا و اربعين صلاة مضاعفة في المسجد و ان الركعة في المسجد الحرام الف ركعة في سواه من المساجد و ان الصلاة في المسجد فردا باربع و عشرين صلاة، و الصلاة في منزلك فردا هباء منثور، لا يصعد منه الي الله شيء و من صلي في بيته جماعة رغبة عن المسجد فلا صلاة له و لا لمن صلي تبعه الا من علة تمنع من المسجد. (2)

شنيدم امام صادق‌(ع) مي‌فرمود: نماز مرد در خانه‌اش به جماعت معادل 24 نماز است و نماز مرد به جماعت در مسجد معادل 48 نماز مضاعف است. و يك ركعت در مسجدالحرام هزار ركعت در مساجد ديگر است. و همانا نماز فرادا در مسجد برابر با 24 نماز است و نماز فراداي فرد در خانه‌اش بر باد رفته است و چيزي از او به سوي خدا بالا نمي‌رود و هر كسي در خانه‌اش نماز را به جماعت بخواند ـ به جهت اعراض از مسجد ـ نمازش مقبول نيست و همچنين نماز كساني كه با او خوانده‌اند مگر اينكه دليل و عذري بر ترك مسجد داشته باشند.


ـ حدثنا عثمان بن ابي ‌شيبة عن اسماعيل بن عياش عن عمارة بن غرية عن أنس بن مالك عن عمر بن الخطاب عن النبي(صلي‌الله عليه وآله) أنّه كان يقول: من صلّي من مسجد جماعة، اربعين ليلة، لاتفوته الرّكعة الا ولي من صلاة‌ العشاء كتب الله له بها تقا من النار. (3)

پيامبر اكرم(ص) مي‌فرمايند: هر كسي به مدت 40 شب در مسجد نماز جماعت به جاي آورد، به طوري كه ركعت اول از نماز عشاء را از دست ندهد، خداوند او را از آتش دوزخ رهايي بخشد.


ـ حدثنا احمد بن حنبل عن اسحاق بن يوسف عن سفيان عن ابي‌سهل ـ يعني عثمان بن حكيم ـ عن عبدالرحمن بن ابي عمرة عن عثمان بن عفان قال: قال رسول‌الله(صلي‌الله عليه وآله): من صلي العشاء في جماعة كان كقيام نصف ليلة و من صلي العشاء(4) والفجر في جماعة كان كقيام ليلة. (5)

رسول خدا(ص) فرمودند: هر كس نماز عشاء را در جماعت ‍[مسجدي] بخواند مثل اين است كه نصف شب را به عبادت گذرانده است و هر كسي كه نماز عشاء و صبح را به جماعت بخواند مثل كسي است كه تمام شب را به عبادت گذرانده است.


ـ احمد بن محمد عن علي بن الحكم عن عقبة بن مسلم، عن ابراهيم بن ميمون، عن ابي عبدالله (ع) قال: قلت له: ان رجلا يصلي بنا نقتدي به فهو احب اليك او في‌المسجد؟ قال: المسجد احب الي. (6)

ابراهيم بن ميمون مي‌گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم: مردي براي ما نماز مي‌گزارد و ما به او اقتدار مي‌كنيم. آيا اين نزد شما محبوب‌‌تر است يا در مسجد نماز خواندن؟ اما فرمود: مسجد نزد من محبوب‌تر است.


ـ عدة من اصحابنا عن سهل بن زياد عن احمد بن محمد بن ابي‌نصر عن ابي الحسن (ع) قال: سالته عن الرجل يصلي في جماعة في منزله افضل او وحده في‌المسجد الحرام؟ فقال: وحده. (7)

محمد بن ابي‌نصر مي‌گويد: از امام رضا‌(ع) سؤال كردم مردي در خانه‌اش در مكه نماز را به جماعت بخواند بهتر است يا به تنهايي و فرادا در مسجد‌الحرام؟ فرمود: فرادا در مسجد بخواند.


ـ حدثني ابي عن سعد بن عبدالله عن احمد بن محمد عن الحسن بن سعيد عن محمد بن سنان قال: سمعت ابا الحسن الرضا (ع) يقول: الصلاة في مسجد الكوفة فردا افضل من سبعين صلاة في غيره جماعة. (8)

محمد بن سنان مي‌گويد: شنيدم امام رضا (ع) مي‌فرمود: نماز فرادا در مسجد كوفه بهتر از هفتاد نماز است كه در غير مسجد به صورت جماعت خوانده شود.


ـ سعد عن ابي جعفر عن العباس بن معروف عن علي بن مهزيار عن محمد بن عبدالحميد عن محمد بن عمارة قال: ارسلت الي ابي الحسن الرضا‌(ع) اساله عن الرجل يصلي المكتوبة وحده في مسجد الكوفة افضل او صلاته في جماعة؟ فقال: الصلاة في جماعة افضل. (9)

محمد بن عماره مي‌گويد: پيكي را به امام رضا (ع) فرستادم و سؤال كردم از مردي كه نماز واجبش را به تنهايي در مسجد كوفه بخواند بهتر است يا نمازش را در جماعت بخواند؟ امام (ع) فرمود: نماز در جماعت بهتر است.


پي‌نوشت‌ها:

1. معاني الاخبار، ص 250 / الامالي الصدوق، ص 328، ح 5 / وسائل‌الشيعة، ج 12، ص 60، ح 15646 / بحارالانوار، ج 66، ص 369، ح 9 و ج 85، ص 7 و ج 94، ص 99.
2. الامالي الطوسي، ص 699. سند شيخ طوسي به رزيق اين چنين است: اخبرنا الحسين بن عبيدالله عن هارون بن موسي، التلعكبري عن محمد بن همام عن عبدالله بن جعفر الحميري عن محمد بن خالد الطيالسي عن ابي العباس رزيق بن الزبير الخلقاني / وسائل الشيعة، ج 5، ص 240، ح 6443 / بحارالانوار، ج 85، ص 14.
3. سنن ابن‌ماجة، ج 1، ص 261، ح 798.
4. اهميت نماز عشاء در آن زمان به علت اين بود كه بلافاصله بعد از نماز مغرب برگزار نمي‌شد و مردم پس از مراجعه به خانه مجدداً باز مي‌گشتند.
5. سنن ابي‌داود، ج 1، ص 134، ح 555، نظيرش در صحيح مسلم، ج 2، ص 125.
6. التهذيب، ج3، ص 261، ح 54 / وسائل اشيعة، ج 5، ص 239، ح 6441.
7. الكافي، ج4، ص527، ح11 / وسائل الشيعة، ج 5، ص 239، ح 4639.
8. ثواب الاعمال، ص 30 / در وسائل «الحسين بن سعيد» در سند نقل شده است، ج 5، ص 239، ح 6440 / بحارالانوار، ج 80، ص 371 / در كامل الزيارات سند اين است: حدثني ابو عبدالرحمن محمد بن احد بن الحسين العسكر عن الحسن بن علي بن مهزيار عن ابيه عن الحسن بن سعيد...، ص 31.
9. التهذيب، ج 3، ص 25، ح 7. سند شيخ طوسي به سعد بن عبدالله در مشيخه چنين است: و ما ذكرته في هذا الكتاب عن سعد بن عبدالله: فقدا خبرني به الشيخ ابو عبدالله، عن ابي القاسم، جعفر بن محمد بن قولويه عن ابيه عن سعد بن عبدالله / وسائل الشيعة، ج 5، ص 240، ح 6442.