پایگاه اطلاع رسانی بسیج طلاب و روحانیون به نقا از اسراء ؛ حضرت استاد: شما بدون وقت قبلي خانه كسي نرويد دفتر كسي نرويد حالا يك وقت بدون وقت قبلي رفتيد در زديد صاحب‌خانه بود ولي كار داشت فرصت ملاقات نداشت به شما گفت برگرديد, برگرديد به شما برنخورد اين در زندگي ما نيست.
حضرت آیت الله جوادی آملی در سخنانی دررابطه با چکونگی رابطه افراد در جامعه ود ررابطه با موضوع ديد و بازديد ،رفت و آمدها ، اذن و عدم اذن از دیدگاه قرآن فرمودند: جامعه بايد مواظب باشند هم خودشان را بشناسند هم ديگران را بشناسند محفلي كه مناسب آنها نيست نروند برنامه‌هايي كه مناسب آنها نيست گوش ندهند براي اينكه ﴿الطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ﴾[5] اين ارشاد به آن غرايز مردمي است در درون هر كسي يك گرايش و جاذبه‌اي هست فرمود خداي سبحان به شما توفيق طهارت داد خودتان را هر جا نبريد كه آلوده بشويد حرفهاي طيّب و طاهر براي مردان و زنان طيّب و طاهر, حرفها و كارهاي ناپاك براي مردان و زنان ناپاك شما كه طيّب و طاهريد حريمتان را حفظ بكنيد بعد فرمود: طيّبون و طيّبات از جريان افك و امثال افك مبرّا هستند (يك) رزق كريم دارند (دو) كه اين كرامت يك وصف ممتازي است كه ذات اقدس الهي به بندگان خاصّش عطا مي‌كند. بعد براي حضور دين در جامعه اين دستورها را مي‌دهد مستحضريد كه جامعه ما يك جامعه مسلمان است يعني حسينيه و مسجد نماز و روزه حج و عمره همه سر جايش محفوظ است ولي آن طوري كه دين بايد در متن زندگي حضور داشته باشد [آن طور نيست و] كم‌رنگ است حضور دارد ولي كم‌رنگ است خيلي از چيزها با اينكه برنامهٴ رسمي دين ماست در متن زندگي ما حضور ندارد.

يك تعبير لطيفي زمخشري در كشّاف ذيل همين آيه دارد كه مي‌گويد گويا اين امور جزء شريعت منسوخه‌ هستند[6] در حالي كه اين‌چنين نيست. به عنوان نمونه اين ديد و بازديدهاي ما رفت و آمدهاي ما اذن و عدم اذن ما را قرآن كريم در اين سور‌ه مبسوطاً ذكر كرده. بسياري از مسائل مربوط به نماز و روزه را به وسيله روايات به ما فهمانده اما اينها كه مسائل زندگي ماست در متن زندگي حضور دارد خودش عهده‌دار شده است. مي‌فرمايد اولاً شما بدون وقت قبلي خانه كسي نرويد دفتر كسي نرويد حالا يك وقت بدون وقت قبلي رفتيد در زديد صاحب‌خانه بود ولي كار داشت فرصت ملاقات نداشت به شما گفت برگرديد, برگرديد به شما برنخورد اين در زندگي ما نيست يعني اگر ما رفتيم در خانه دوستمان زنگ را زديم صاحب‌خانه بود گفت ببخشيد من الآن فرصت ملاقات ندارم ما هرگز تحمّل نمي‌كنيم اين كتاب كه آمده فرمود: ﴿وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ﴾[7] فرمود تزكيهٴ شما طهارت جامعه در اين است كه اگر بدون وقت قبلي به خانه كسي رفتيد وقت ملاقات نگرفتيد و صاحب‌خانه فرصت نداشت گفت ﴿ارْجِعُوا﴾, ﴿فَارْجِعُوا﴾ به شما برنخورد ولي به ما برمي‌خورد! سرّش اين است كه دين در زندگي ما نيامده يعني نماز مي‌خوانيم روزه مي‌گيريم ممكن است نماز شب هم بخوانيم حج و عمره مستحب هم داشته باشيم ولي اين طوري كه دين به عنوان يك گلاب در برگ گُلِ زندگي بيايد اين طور نيست ﴿وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا﴾ خب قرار قبلي كه نداشتيد وقت ملاقات هم كه نگرفتيد او هم خب كاري دارد بالأخره يا حالش مناسب نيست اينها را در سورهٴ مباركهٴ «نور» مشخص كرد, فرمود اينها را به خانواده‌هايتان بياموزيد: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ﴾, چرا ﴿غَيْرَ بُيُوتِكُمْ﴾ دارد؟ اين ﴿غَيْرَ﴾, ﴿غَيْرَ﴾ توضيحي است. يك وقت خانه است يك وقت اتاق است ممكن است خانه‌اي چند اتاق داشته باشد هر اتاقي كسي زندگي كند كه قبلاً اين‌چنين بود. فرمود در اتاق خاصّ خودتان مختاريد كه كليد در اختيار شماست و حتي در اتاق خاصّتان وقتي از بيرون هستيد به تعبير برخي از مفسّران تنحنحي داشته باشيد[8] ذكري, تنحنحي و امثال ذلك داشته باشيد.[9]

زمخشري نقل مي‌كند كسي در محضر پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) عرض كرد كه اين دستور هست كه ما وقتي وارد خانه‌اي مي‌شويم اذن بگيريم من خانه‌اي دارم كه فقط من هستم و مادرم بايد استيذان كنم؟ فرمود بله. عرض كرد «ليس لها خادمٌ غيري» تنها خدمتگزار مادرم خود من هستم من هر وقت از بيرون مي‌آيم بايد اذن بگيرم اطلاع بدهم؟ فرمود بله, براي اينكه ممكن است او بخواهد جامه و لباسش را عوض كند جامه‌اش را عوض كند شما بايد اذن بگيريد[10] خب اين دين است كه مادر هست و خادمي هم غير از پسرش ندارد, فرمود بالأخره وارد حوزهٴ مسائل شخصي انسان نشويد ﴿لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتاً غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّي تَسْتَأْنِسُوا﴾ اين استيناس را به استيذان معنا كردند,[11] چه اينكه در موارد ديگري تعبير به استيذان شده; مثل اينكه دربارهٴ منزل شخص پيغمبر(صلّي الله عليه و آله و سلّم) آن طوري كه در سورهٴ مباركهٴ «احزاب» آمده در آيهٴ 53 سورهٴ «احزاب» فرمود: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَن يُؤْذَنَ لَكُمْ﴾ بدون اذن نرويد يا وقت قبلي بگيريد يا اگر رفتيد دمِ در اذن بگيريد بعد اگر به شما اذن دادند وارد بشويد. اينجا هم استيناس يعني استيذان, چه اينكه درباره فرزندان هم تعبير كردند. فرمودند پدر و مادر موظّف‌اند حالا در همان آيات بعدي همين سور‌ه است كه طرزي در منزل زندگي كنند كه اگر آن اتاق مشترك است كه خب زن هست و شوهر هست و فرزندان اما اگر يك اتاق مختصّي است مربوط به پدر و مادر, فرزندها را ياد بدهيد كه بدون اينكه اذن بگيرند وارد اتاق شما نشوند كه مبادا شما را در يك لباس آزاد ببينند.[12] بعد فرمود: ﴿وَتُسَلِّمُوا عَلَي أَهْلِهَا﴾ اين ادبِ اجتماعي را رعايت كنيد; سلام تحيّت درخواست سلامت از طرف ذات اقدس الهي اين را هديه كنيد ﴿ذلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾ تا به دستورات الهي آشنا بشويد. ﴿فَإِن لَّمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَداً﴾ اگر آمديد ديديد كسي در خانه نيست در اين اتاق نيست ﴿فَلاَ تَدْخُلُوهَا﴾ تا به وسيله اطلاع قبلي پيامي غير پيامي به شما اذن بدهند تا وارد آن خانه بشويد ﴿فَلاَ تَدْخُلُوهَا حَتَّي يُؤْذَنَ لَكُمْ﴾ اگر به شما گفتند كه نه, الآن ما وقت ملاقات نداريم يا الآن شما نمي‌توانيد وارد آن اتاق بشويد ﴿وَإِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَي لَكُمْ﴾ اين دين كه آمده ﴿يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ﴾[13] مهم‌ترين و برجسته‌ترين راه تزكيه اين است كه اين غرور و خودخواهي را از ما بگيرد. خب چه دليل دارد كه اگر ما بدون وقت قبلي بدون اذن قبلي بدون دعوت قبلي رفتيم در خانه كسي دق‌ّالباب كرديم او كار داشت گفت ببخشيد وقت ديگر, ما بدمان بيايد؟! هيچ دليلي نيست مگر خودخواهي, اين ﴿وَيُزَكِّيهِمْ﴾ براي رفع اين خودخواهيهاست همان طوري كه ما مال را خيلي دوست داريم ﴿تُحِبُّونَ الْمَالَ حُبّاً جَمّاً﴾[14] اين غرور ما هم محبوب ماست.

[5] . سورهٴ نور, آيهٴ 26.
[6] . الكشاف, ج3, ص254.
[7] . سورهٴ بقره, آيهٴ 129; سورهٴ آل‌عمران, آيهٴ 164; سورهٴ جمعه, آيهٴ 2.
[8] . مجمع‌البيان, ج7, ص213; جامع‌البيان في تفسير القرآن, ج18, ص88.
[9] . الميزان, ج15, ص109.
[10] . الكشاف, ج3, ص227.
[11] . التفسير الكبير, ج23, ص358.
[12] . سورهٴ نور, آيهٴ 58.
[13] . سورهٴ بقره, آيهٴ 129; سورهٴ آل‌عمران, آيهٴ 164; سورهٴ جمعه, آيهٴ 2.
[14] . سورهٴ فجر, آيهٴ 20.