سالهاست که سریالهای تلویزیونی ماه رمضان که در بهترین ساعات و پربیننده ترین اوقات از تلویزیون پخش می شود جای خود را در میان خانواده ها و سایر بینندگان رسانه فراگیر ملی پیدا کرده است.
سریالهایی که در لحظات پس از افطار تا پاسی از شب ادامه می یابد و برای ساعاتی متمادی، بینندگان را در مقابل قاب تلویزیون به تماشا می کشاند.
گذشته از اینکه محتوای این مجموعه های تلویزیونی قابل دفاع است و مفید یا نه نکته دیگری وجود دارد و آنهم اینکه آیا همین زمانبندی برای پخش سریالها مفسده برانگیز نیست؟
فراموش نکنیم که به لحاظ زمانی، این سریالها دقیقا در وقتی پخش می شوند که فرصت اقامه نماز و راز ونیاز بندگان با خداست!
سریالهایی پی در پی، یکی پس از دیگری، از شبکه سه به دو، دو به پنج، پنج به یک و ... همینطور تا نیمه شب! شاید هم وضعیت به نحوی پیش رود که بعضی از مخاطبان شیفته و خسته و تا حدودی غافل تلویزیون، حتی فراموش کنند نمازشان را بخوانند چه رسد به اینکه بخواهند به مسجد بروند جهت اقامه نماز جماعت!
این وضعیتی است که طی سالهای گذشته کمابیش بر رسانه ملی حاکم بوده و برنامه ریزی پخشش، بی آنکه چنین نیتی در مدیران باشد یا نباشد، منجر به رکود و بی رونقی مساجد و از دست رفتن فرصت عبادت آنهم در ماه میهمانی خدا شده است! گرچه در میان همین مجموعه‌ها در سالهای اخیر می‌توان نمونه‌هایی را یافت که با رویکردهای ارزشی به بازتاب وجوهی از منویات رسانه دینی پرداخته‌‌اند.
اما فارغ از این نکته، بحث جدی و حساس دیگری که وجود دارد بار محتوایی این سریالهاست.
تجربه سالهای گذشته گویای وخامت اوضاع در این حیطه است و جویای اینکه ظاهرا یا نظارت درست و دقیقی بر این سریالها به لحاظ محتوایی – و البته ساختاری- وجود ندارد و یا اینکه اساسا، نوع نگاه و ذهنیت مدیران و سیاستگذاران تلویزیون ما به لحاظ فکری و معرفتی، ایرادهای جدی دارد.
ترویج مباحث شبه ماورایی به سطحی ترین و باسمهای ترین شکل ممکن، ترویج روابط نامشروع و غیرعرفی و ضد شرعی در قالبهای بدیع و عجیب- مثل دوستی و همراهی روح دختر و پسر(!)- ترویج فحاشی و عصبیت و لودگی و تابوشکنی های اخلاقی- مثل آنچه در سریال «نون و ریحون» و امثال و اقرانش، طی سالهای گذشته رخ داد- و دهها نکته دیگر، گویای روند غیراستاندارد و غیرطبیعی و عدم نظارت جدی بر ساخت و پرداخت این سریالهاست که با توجه به زمان و موقعیت پخش و مخاطب فراگیر و میلیونی که این مجموعه ها دارند، چنین فرآیندی به شدت مخرب و تخدیرآمیز و نگران کننده است.
ماه رمضان فرصت احیای ارزشها و باروری ایمان قلبی و تزکیه روح و روان مردم مسلمان است.
ماه عبادت و دعاست و ماه نزول قرآن و عروج روح انسان.
الحق و الانصاف سریالهایی که طی این چند سال شاهد پخششان بوده ایم چقدر به این منویات روحانی و ارزشهای عرفانی و نمودهای معرفتی نزدیک بوده اند؟
مدیران رسانه ملی و برنامه سازان و سیاستگزاران و ناظرانش چه پاسخی دارند؟!
باری؛ سالهاست که سریالهای تلویزیونی ماه رمضان که در بهترین ساعات و پربیننده ترین اوقات از تلویزیون پخش می شود جای خود میان خانواده ها و سایر بینندگان رسانه فراگیر ملی پیدا کرده است.
و حالا باید از خود بپرسیم با تولید و پخش اینگونه برنامه ها، برای خود و مخاطبمان «فرصت» ایجاد کردهایم یا «تهدید» فراهم نموده ایم؟!
فرصتی برای تقرب به خدا یا تهدیدی که می تواند پایه های فکری و اعتقادی و سبک زندگی مخاطبان رسانه ملی را دستخوش آسیب نماید!
عجیب و تأسف برانگیز آنکه طی این چند سال اخیر بارها و بارها توسط منتقدان دلسوز و نخبگان حوزوی و عقلای قوم و آگاهان امر، نسبت به این روند نادرست و مخرب، تذکرات دقیقی به مسوولان امر داده شده اما ظاهرا کمتر توجهی نسبت به آن روا داشته نشده است.
بجاست تا مدیران و برنامه سازان تلویزیونی تعامل و دیالوگ خود را با اندیشمندان و متفکران اسلامی در حوزه علمیه و نیز همه دلسوزان دین و آخرت مردم بیشتر کنند و از دل این تعامل سازنده و مستمر، رهیافتها و راهکارهایی درخور فراهم آورند و بر مبنای آن، یک بسته رسانه ای خوب و مفید و ارزشمند برای بینندگانشان تدارک ببینند.
لازمه این امر آن است که یک اتاق فکر اسلامی بر مبنای آموزه ها و دستورات فرهنگی دین مبین، با محوریت متفکران اسلامی و متخصصین دینی تشکیل شود و ضمن بنیان نهادن معارف و آموزه های شرعی در همه ابعاد فقهی و عرفانی و...در حوزه برنامه سازی و تولید محتوایی، به رصد برنامه های رسانه بپردازند و سره را از ناسره جدا سازند.
در واقع حوزه علمیه باید خانه دوم اهالی رسانه باشد و به نوعی مأمن و ملجأ آنها گردد و عالم دینی به مثابه پدری دلسوز و مهربان، با گشاده رویی و به صمیمیت، پذیرای هنرمندان گردد.
همانطور که مرحوم علی صفایی حائری(ره) و سلوک او در مواجهه عاطفی و همدلانه و بی ریا با هنرمندان، او را به پناهگاه فکری آنان مبدل کرد و هنرمندان این روحانی عالم و فرهیخته و ادیب را دوست و مراد خویش می دانستند و دلداده او بودند.
باید فضایی میان هنرمند و عالم دینی شکل بگیرد که همه حائل ها برداشته شود و تضارب فکر و تعامل اندیشه و داد و ستد فکری میان این دو طیف مهم و موثر جامعه شکل بگیرد وگرنه در خلد چنین فضا و فقدان چنین رویکردی، آسیب های جبران ناشدنی بر جامعه و رسانه های آن و به ویژه رسانه تأثیرگذار تلویزیون تحمیل خواهد شد.
باری؛ سالهاست که سریالهای تلویزیونی ماه رمضان که در بهترین ساعات و پربیننده ترین اوقات از تلویزیون پخش می شود جای خود را در میان خانواده ها و سایر بینندگان رسانه فراگیر ملی پیدا کرده است. ای کاش ساختار و محتوای این سریال ها به نحوی باشد که لیاقت و ارزش این را بیابد که وارد حریم مقدس و پاک خانواده های مسلمان ایرانی گردد. امید!
دیدگاه ها