نقش قرآن در متون درسی حوزه پر رنگ‌تر می شود

Submitted by sharifi on

چند وقتی است که برخی از شبکه های ماهواره ­ای با غرض ورزی­ های خود به دنبال القای این مطلب هستند که حوزه نسبت به برنامه­ های قرآنی چه به صورت کمّی و چه به صورت کیفی بی­ اعتنا است. حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد  معاون آموزش حوزه­ های علمیه در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری حوزه با تشریح این برنامه­ ها به ادعاهای مطرح شده پاسخ داده که مشروح آن را می ­خوانید.

معاون آموزش حوزه ­های علمیه با اشاره به هجمه ­های برنامه ­ریزی شده دشمنان علیه حوزه ­های علمیه عنوان کرد: هجمه های  مختلفی علیه حوزه­ های شیعی وجود دارد، از جمله اینکه چندان اعتنایی به قرآن در حوزه علمیه نمی­ شود. 

وی با بیان این که در حوزه ­های علمیه صدها برنامه مختلف قرآنی برگزار می­ شود و در این مجال تنها برنامه­ های آموزشی حوزه در ارتباط با قرآن پرداخته می شود افزود: حوزه در ارتباط با قرآن علاوه بر برنامه ­های آموزشی، برنامه­‌های دیگری نیز دارد که فعلا تأکید بر برنامه­ های آموزشی است.

سه برنامه قرآنی

معاون آموزش حوزه­ های علمیه گفت: سطح یک حوزه دارای دو برنامه آموزشی مشخص است، نخست برنامه جاری حوزه ­ها است که از سال­های گذشته وجود داشته، دیگر برنامه جدید حوزه است که از حدود چهار سال گذشته آغاز شده و همراه با تدوین کتاب و بازسازی برنامه ­های درسی است. در این برنامه با نگاه خاصی به قرآن و حدیث پرداخته شده است. برنامه دیگری که از سطح دو آغاز می­ گردد، برنامه آموزشی سفیران هدایت است که قریب به دو دهه در حال انجام است. داوطلبان ورود به حوزه ­های علمیه در یکی از این سه برنامه آموزشی تحصیلات خود را آغاز می­کنند که البته به فارغ التحصیلان برنامه های آموزشی جاری و جدید، پس از گذراندن 5 الی 6 سال از تحصیلات خود، سطح یک و به فارغ التحصیلان برنامه آموزشی سفیران هدایت پس از طی دوره تحصیلی پنج ساله و انجام تعهدات تبلیغی، مدرک سطح دو حوزه­ های علمیه اعطا می ­گردد.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد تأکید کرد: در هر یک از این سه برنامه، مباحث قرآن و معارف حدیثی اهل بیت(علیهم السلام ) و تاریخ و سیره اهل بیت(علیهم السلام ) به عنوان محور آموزشی است و مقدار ساعات و نوع دروس آن به تناسب برنامه­ های آموزشی، متفاوت است.

وی ادامه داد: علاوه بر این سه برنامه که در سطح یک دیده شده است، در سطوح بالاتر نیز برنامه­ های قرآنی و علوم قرآنی به صورت دقیق­تر و وسیع­تری در برنامه آموزشی گنجانده شده است. در کنار این­ ها، رشته ­های تخصصی از سطح 2 به بعد دایر است که بخش مهمی از این رشته ­ها و گرایش ­های تخصصی در حوزه قرآن، اعم از مباحث پیرامونی و مباحث محتوایی قرآن کریم، طراحی شده و اجرا می ­گردد.

 

 میزان ساعات برگزاری کلاس­های قرآنی و حدیثی قابل توجه است

معاون آموزش حوزه­ های علمیه با اشاره به میزان ساعات کلاس­ های برگزار شده در بخش قرآن مطرح کرد: در سطح یک که دوره مقدماتی حوزه است، فقط در بخش قرآن ۲۷۰ ساعت در برنامه آموزشی جاری و۴۰۰ ساعت در برنامه آموزشی جدید و همچنین در برنامه آموزشی سفیران هدایت که جزو برنامه های آموزشی سطح دو حوزه محسوب می گردد، ۳۴۴ساعت آموزشی در نظر گرفته شده است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد خاطر نشان کرد: درباره مسائل پیرامونی قرآن در برنامه جاری و جدید سطح یک به ترتیب ۷۶۵ و ۵۶۵ ساعت و در برنامه آموزشی سطح دو سفیران هدایت نیز ۳۵۲ ساعت درس برای هر طلبه برگزار می گردد.

وی کلاس ­های برگزار شده در زمینه معارف حدیثی را مورد توجه قرار داد و اضافه کرد: در ارتباط با معارف حدیثی اهل بیت(علیهم السلام ) و پرداختن به متون و منابع حدیثی مانند نهج البلاغه، کتاب الکافی و منابع ادعیه و زیارات در برنامه جاری سطح یک 90 ساعت، در برنامه جدید 96 ساعت و در برنامه آموزشی سطح دو سفیران هدایت۱۲۰ ساعت درس برنامه ریزی شده و اجرا می­ گردد.

معاون آموزش حوزه ­های علمیه یادآور شد: در زمینه علوم حدیثی اهل بیت(علیهم السلام ) و دانش ­های مربوط به حدیث نیز در برنامه جاری۳۰ ساعت، در برنامه جدید  ۳۲ ساعت و در برنامه سفیران ۶۴ ساعت کلاس برگزار می گردد. لازم به ذکر است که همه این­ها تنها در سطح یک حوزه و سطح دو سفیران هدایت می ­باشد.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد ابراز کرد: برنامه قرآنی و حدیثی سطوح عالی یعنی از پایه هفتم تا درس خارج فقه در ارتباط با تفسیر۱۲۰ساعت، مباحث پیرامونی قرآن۶۰ ساعت و مباحث علوم حدیثی هم ۶۰ ساعت کلاس برای طلاب برگزار می شود.

 در کتب تألیفی جدید میزان آیات و روایات بسیار بیشتر از سابق است

وی تصریح کرد: در برنامه آموزشی جدید که هم برنامه و هم کتاب­ها در حال نوسازی و اجرا شدن هستند و به تدریج فراگیر می شوند، شمار آیات قرآنی در کتب جدید در مقایسه با شمار آیات و روایات در کتب سابق بسیار بیشتر شده و مباحث کتب جدید بر اساس آموزه ­های قرآنی و روایی است حتی در خصوص بازسازی کتاب ­های مرسوم حوزه خصوصاً در بخش ادبیات عرب هم این موارد مراعات شده است.

معاون آموزش حوزه­ های علمیه اظهار داشت: در منابع تولیدی جدید در دروس ادبیات، صرف و نحو، اخلاق، فقه و اصول، عقاید و کلام بیش از هشت هزار بار از آیات قرآن استفاده شده است که به نوعی بخشی اعظمی از قرآن کریم در این متون آموزشی مورد بهره برداری قرار گرفته است و از برخی آیات به صورت تکراری استفاده شده است. همچنین در این متون بیش از ۴ هزار حدیث در موضوعات مختلف مورد استناد قرار گرفته است. در این برنامه آموزشی که در سال ۱۳۹۱ به تصویب شورای محترم عالی حوزه ­های علمیه رسیده است، طلاب هم دانش و هم مطالب ترویجی و تربیتی از معارف اهل بیت(ع) و قرآن را فرا می­گیرند و معارف اهل بیت(علیهم السلام ) خودبه خود و به تدریج در حال انتقال است. وجود آیات و روایات فراوان، متون را از حالت یکنواختی و بی روح بودن نیز خارج و فضای معنوی خاصی به برنامه­ ها و فعالیت­ های آموزشی داده است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد بیان کرد: منابع درسی قرآنی تدوین شده در برنامه جدید، با عنوان «تذکار وحی» در سه جلد و مجموعاً شش دفتر است که یک دوره اجمالی از معارف قرآنی است و این متون در سایر برنامه های آموزشی حوزه اعم از برنامه آموزشی جاری سطح یک و برنامه آموزشی سطح دو سفیران هدایت به عنوان منابع بدیل آموزشی مورد استفاده قرار می­ گیرد. همچنین پنج مجلد نیز در برنامه سفیران با عنوان تفسیر آموزشی قرآن کریم خوانده می شود.

البته منابع آموزشی دیگری نیز در حوزه علوم قرآنی، تجوید و روان خوانی و همچنین روش آموزش قرآن کریم تدوین شده که در این سه برنامه آموزشی مورد استفاده قرار می­ گیرند.

درس ولایت فقیه در برنامه­ های آموزشی جدید حوزه در امتداد موضوع ولایت اهل بیت(ع) قرار گرفته است

وی گفت: اصول اعتقادات که مبتنی بر دیدگاه قرآن و اهل بیت(علیهم السلام ) است، در مباحث مختلف ارائه می گردد و متون آموزشی آن در هفت مجلد تدوین شده که البته از سایر متون نیز در این زمینه استفاده می­ شود.

معاون آموزش حوزه­ های علمیه تصریح کرد: بحث ولایت فقیه در برنامه ­های آموزشی جدید، در امتداد بحث ولایت اهل بیت(علیهم السلام ) در زمان غیبت امام آورده شده و سیر منطقی بحث رعایت شده است.

 

طراحی درختواره حوزه­ های دانشی در رشته ها و گرایش های تخصصی مختلف با محوریت قرآن و اهل بیت علیهم السلام

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد افزود: در ارتباط با رشته­ های تخصصی، درختواره علوم اسلامی در یازده حوزه­ دانشی با رشته ­ها و گرایش ­های تخصصی مختلف تدوین شده است که مراحل نهایی تصویب آن­ها در شورای گسترش حوزه­های علمیه در حال انجام است.

وی ادامه داد: اکثر حوزه­‌های دانشی در این درختواره مانند: حوزه دانشی قرآن، تبلیغ و ارتباطات، تاریخ، کلام، ادیان،‌ مذاهب و فِرَق، با محوریت قرآن، اهل بیتعلیهم السلام و سیره اجتماعی آن بزرگواران طراحی شده است.

معاون آموزش حوزه ­های علمیه یادآور شد: در این درختواره، در حوزه دانشی قرآن، در سطح ۲ ، یک رشته، در سطح ۳، سه رشته با چهار گرایش، در سطح ۴، پنج رشته با۲۰ گرایش طراحی شده است. همچنین در حوزه دانشی حدیث اهل بیتعلیهم السلام در سطح 2، یک رشته، در سطح 3، چهار رشته با چهار گرایش و در سطح 4 نیز چهار رشته با حداقل هفت گرایش طراحی شده است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد اضافه کرد که رشته­ های تخصصی حوزوی از سطح دو آغاز می­ شود و در هر رشته در سطح دو، حدود ۶۴۰ ساعت، در سطح سه، ۸۰۰ الی۹۶۰ ساعت و در سطح چهار نیز حدود ۵۷۶ساعت به مباحث آن رشته پرداخته می شود و از همین فرصت برای ارائه و پرداختن به معارف قرآن و اهل بیتعلیهم السلام استفاده می­شود.

۱۳ مدرسه اختصاصی حافظان قرآن کریم در کشور وجود دارد

وی عنوان کرد: همه برنامه­ هایی که بیان شد، در حوزه آموزش بوده و علاوه بر آن، در حال حاضر ۱۳ مدرسه اختصاصی حافظان قرآن کریم در کشور داریم و بسیاری از مدارس، متقاضی تبدیل وضعیت به مدارس حافظان هستند، علاوه بر این، بسیاری از خدمات قرآنی دیگر در حوزه در حال انجام است که کمتر خبری و رسانه ­ای می­ شود.

معاون آموزش حوزه ­های علمیه ابراز کرد: کتاب­های قرآنی تدوین شده در این دو دهه اخیر نشان دهنده این است که بسیاری از اساتید ما در حوزه، اساتید قرآنی فعّال هستند که کار آن­ها قرآنی و حدیثی است و تعداد آن­ها هم بسیار زیاد است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد اظهار داشت: ما برای اجرای رشته­ های قرآنی در درختواره حوزه ­های دانشی، تقاضاهای بسیاری داریم، همچنین مراکز ویژه قرآنی بسیاری در سراسر کشور وجود دارد.

وی با بیان این­که ما معتقدیم با طراحی درختواره حوزه ­های دانشی و اجرای آن و همچنین کتب جدید آموزشی، آینده حوزه در پرداختن به مباحث قرآنی و معارف اهل بیتعلیهم السلام بسیار روشن­تر خواهد بود، اظهار داشتند: در دوره40 ساله اول انقلاب، اگر نگاهی به لیست تفاسیر تدوین شده، مجلات قرآنی و حدیثی و تألیفاتی که در ارتباط با قرآن وجود دارد بیندازیم، بسیار امیدبخش است و متوجه می ­شویم که نسبت به گذشته بسیار پیشرفت کرده­ ایم و تولیدات حوزه در خصوص پایان نامه ­ها و کتب قرآنی در دو سه دهه اخیر، نشان دهنده اقبال بسیار قابل توجه حوزویان به مباحث قرآن و حدیث بوده است.  البته باید اذعان کرد در مقابل عظمت قرآن و معارف اهل بیتعلیهم السلام هر چه پیشرفت کنیم باز جای کار محکم­تر و سدیدتر وجود دارد.