نامزدهای اصلاح طلب در برابر روحانی؛ ضربه‌گیر یا ضربه‌زن؟
چند ماه پیش از انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی، با تمهید برخی بزرگان جریان اصلاح طلبی ازجمله سید محمد خاتمی، شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان برای ارائه لیستی واحد جهت شرکت در انتخابات مجلس تشکیل شد که از همان روزها با برخی انتقادهای احزاب این جریان روبرو گردید.
این انتقادها در پی تصمیم خاتمی برای ورود برخی اشخاص حقیقی به این شورا ادامه پیدا کرد و بعد از عملکرد برخی افراد لیست امید در مجلس شدت گرفت.
گنجاندن برخی از افراد نظیر کاظم جلالی، بهروز نعمتی و... در لیست اصلاح‌طلبان (که بعدها خلاف رویه آنها عمل کردند) یکی از انتقادهای مخالفین شورای عالی سیاست گذاری بود.
مجمع نیروهای خط امام(ره)، حزب اعتماد ملی، حزب مردم سالاری، حزب اراده ملت ایران، مجمع دانش آموختگان ایران اسلامی، انجمن اسلامی‌مهندسان ایران، حزب وحدت و همکاری ملی از جمله احزاب و گروههایی بودند که در پی اعتراض به این رویه از این شورا کناره گرفتند.
آنها شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان را به «تنزل از آرمان‌های اصلاحات با هدف سهیم شدن در مناصب دولتی» متهم می کردند.
از طرف دیگر قرار بر این بود که این شورا بعد از انتخابات مجلس دهم به کار خود پایان دهد اما این امر صورت نگرفت و محمدرضا عارف عملا ریاست این شورا را عهده دار شد.
محمدرضا عارف کاندیدای اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری دوره گذشته (سال۹۲) بود که در نهایت با صلاحدید بزرگان این جریان ازجمله سید محمد خاتمی و با سناریویی که مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی آن را چیده بود، بالاجبار در آخرین روزها به نفع حسن روحانی کنار رفت.
روحانی هیچ سابقه اصلاح طلبی ندارد اما همان سیاستی که اصلاح طلبان را از دشمنی خونی با هاشمی رفسنجانی به اتحاد استراتژیک با او کشاند، موجب شد تا آنها این بار هم روحانی را به عنوان کاندیدای خود برگزینند و بعدها از دولت او به نام «رحم اجاره ای» نام ببرند.
محمدعلی وکیلی نماینده اصلاح طلب مجلس در این باره می گوید: «طبیعتاً اصلاح‌طلبان واقع‌گرا شدند ولی اینکه در سال ۹۲ به روحانی رسیدند این معنی را ندارد که روحانی از کف اصولگرایی عدول کرده است بلکه اصلاح‌طلبان به کف اصولگرایی رسیدند به خصوص اصلاح‌طلبانی که واقع‌گرا هستند و به ظرفیت‌های مردمی واقفند به اینگونه عمل کردند و ائتلاف نانوشته‌ای اتفاق افتاد.»
کناره‌گیری عارف در انتخابات، به نفع روحانی تمام شد و او توانست با اختلاف بسیار ناچیز به عنوان رئیس دولت یازدهم انتخاب شود در حالی که حالا اصلاح طلبان به دنبال سهم خواهی از او هستند.
روحانی البته چندان در این مورد طبق میل آنها رفتار نکرد و ازجمله محمدرضا عارف که نقش مهمی در رای آوری او داشت را کنار گذاشت و وی نیز به یکی از منتقدین روحانی تبدیل شد.
اصلاح طلبان ۴ سال دولت روحانی ر ا تحمل کرده و البته توانستند سهمی نیز از این دولت بگیرند و حضوری هرچند خفیف در قدرت داشته باشند.
با پایان دوره چهارساله دولت اعتدال، اصلاح طلبان بنا بر تشخیص، بار دیگر سیاست حمایت از روحانی را در پیش گرفتند و این شاید بیشتر به دلیل ترس از رای آوری جریان مقابل بود که عزم خود را برای یک دوره ای کردن دولت مورد حمایت آنها جزم کرده است.
اما این انتخابات یک تفاوت مهم و موثر دیگر نیز برای جبهه اصلاح طلبان و اعتدال‌گرایان دارد و آن هم نبود آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان بزرگ تر این جریانات است.
سید محمد خاتمی بار دیگر بر حمایت از روحانی تاکید کرد و شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان هم او را به عنوان کاندیدای اصلی برگزید.
محمدرضا عارف رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در اسفندماه سال گذشته در این خصوص گفت: «جریان اصلاحات در دهه ۹۰ یک رویکرد جدید را در نظر گرفت که بر اساس واقعیت‌ها در آن سال شرایط کشور را در نظر گرفته‌ایم و با توجه به آن شرایط در انتخابات شرکت کردیم. راهبرد اصلی ما عقلانیت بود و در همین راستا کاندیدای اصلی ما به نفع روحانی کنار کشید که نتیجه‌اش یک امر ارزشمند بود.»
وی با اشاره به پیروزی لیست امید در انتخابات سال ۱۳۹۴، خاطرنشان کرد: «گام دوم را در اسفند ۹۴ بهتر از گام اول برداشتیم. همچنین یکی از دستاوردهای مهم آن دوران ایجاد شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان بود که دستاوردی ارزشمند به حساب می‌آید؛ چرا که جبهه‌ای متشکل از ده‌ها حزب و نخبه به یک وحدت قابل قبولی رسید.»
[نامزدهای اصلاح طلب در برابر روحانی؛ ضربه‌گیر با ضربه‌زن؟]
عارف اعلام کرد که همان رویه در انتخابات سال ۹۶ هم ادامه خواهد داشت و البته این را هم گفت که «نقدهایی به شواری عالی وارد است که در چند جلسه آنها را آسیب‌شناسی کردیم.»
رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان با اشاره به انتخاب حسن روحانی به عنوان کاندیدای اصلی جریان اصلاحات در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶ تصریح کرد: «بحث‌های جدی در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری سال آینده انجام داده‌ایم.
با تحلیل شرایط و تحلیل عملکرد دولت روحانی به این نتیجه رسیدیم که باید به طور طبیعی از ادامه فعالیت دولت یازدهم حمایت کنیم. در همین راستا هم طی دو ماه گذشته هیات رئیسه شورای عالی سیاست گذاری با شخص روحانی جلسه‌ای داشت که بحث‌های خوبی در آن جلسه صورت گرفت. از سوی دیگر هیات رئیسه جلسات متعدد دیگری نیز با نمایندگان رئیس جمهور داشتند.»
بعد از اجماع این شورا بر حمایت از رئیس دولت فعلی، حالا بحث بر این بود که آیا روحانی به تنهایی وارد کارزار انتخابات خواهد شد و یا کاندیداهای دیگری نیز او را در جدال با جریان مقابل کمک خواهد کرد؛ کانیدایی که به عنوان «پوششی» و یا «ضربه گیر» شناخته می‌شود.
روحانی از ابتدا حضور کاندیدایی دیگر در کنار خود را رد کرد و این طور به نظر می‌رسید که نام نویسی هرشخص دیگری را از درون کابینه خود ممنوع اعلام کرده است.
در ابتدا اسامی نظیر اسحاق جهانگیری، محمود واعظی، حسن قاضی زاده هاشمی و محمد باقر نوبخت به عنوان کاندیدای پوششی مطرح بود اما رسانه های همسو با دولت همه آنها را رد می کردند.
رایزنی ها با روحانی ادامه داشت و بی ثمر بود تا اینکه در آخرین ساعات مهلت ثبت نام از کاندیداها، اسحاق جهانگیری وارد وزارت کشور شده و ثبت نام کرد.
این ثبت نام اگرچه کمی غافلگیر کننده بود اما تنها سورپرایز برای دولتی‌ها نیست.
محمد هاشمی برادر آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز یک روز قبل از اسحاق جهانگیری ثبت‌نام کرده بود و افراد دیگری هم از جریان اصلاح طلبی این کار را کردند؛ افرادی نظیر مصطفی کواکبیان و محسن رهامی که جزو همان افراد مخالف با شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان بودند.
مصطفی هاشمی طبا و محسن مهرعلیزاده نیز اصلاح طلبان دیگری بودند که نام خود را برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ثبت کردند.
این ثبت نام ها گویای یک گزاره روشن و واضح بود و آن اینکه در جریان اصلاح طلبی مشی واحدی برای حمایت از یک کاندیدای واحد وجود ندارد.
از طرف دیگر ثبت نام اسحاق جهانگیری به عنوان کاندیدای پوششی -آن هم برای رئیس جمهور مستقر- یک امر بی سابقه بود که از ناتوانی روحانی برای مقابله با جبهه رقیب خبر می‌داد.
آنها به صراحت اعلام می کنند که روحانی برای دفاع از عملکرد خود و مقابله با رقیب خصوصا در کارزار مناظرات ضعیف است و نیاز به کمک دارد؛ خصوصا اینکه آنها هنوز هم به درستی نمی‌دانند کاندیدای واحد جبهه مقابل (اصولگرایان) دقیقا چه کسی خواهد بود.
اصلاح طلبان اگرچه به کناره گیری جهانگیری در آخرین روزهای انتخابات به نفع روحانی اعتماد کرده‌اند اما معلوم نیست اصلاح طلبان دیگر و نیز محمد هاشمی (که کاندیداتوری خود را توصیه مرحوم هاشمی رفسنجانی اعلام کرده) هم به نفع روحانی کنار بروند و این برای ریس جمهوری که با کسب ۰,۷ آرا بیشتر بر کرسی ریاست جمهوری نشست، می‌تواند یک زنگ خطر باشد./
منبع: سایت بصیرت -یحیی رضوانی
